In de oorlogsjaren (1940-1945) werd in de zomermaanden aan schoolzwemmen gedaan. Zowel leerlingen van het Christelijk Lyceum, als anderen uit de stad, waren in voor wedstrijden. Er werd gezwommen in privézwembad ‘De Sypel’, een buitenbad met grondwater. Het bad was uitgegraven op de plaats waar nu de woningen aan de Badweg staan. Van nieuwbouwwijken was nog geen sprake. Er stonden wat huizenblokken rond het NS station, dat was alles. Achter het lyceum stond Duitse luchtafweer op de vierkante wal rond het zwembad.
Oprichting
De Harderwijker Zwem- en Poloclub (HZ & PC) is opgericht in 1944. Het was in oorlogstijd uniek dat de vereniging toestemming kreeg om zich in te schrijven. Het was immers verboden om clubs op te zetten omdat deze werden gezien als verzetshaarden. Het toeziend oog van de Duitsers stond toe dat ‘De Woelwaters’ een notaris mochten opzoeken. De oprichting op 1 juni 1944 was een feit en de echte KNZB-wedstrijden konden beginnen. In oktober 1944 het bombardement en schieten op de overweg (streekarchivaat.nl). Pas na de oorlog werd het zwemmen hervat.
Naam
De naam ‘De Woelwaters’ stamt uit de tijd van de onderlinge zwem- en polowedstrijden. Er werd een prijsvraag uitgeschreven. De dochters van stationschef Reitsema kwamen er maar niet uit. Toen ze tijdens het eten maar op hun stoel bleven draaien, zei hun vader: “Lelijke woelwaters, zit nu toch eens een keer stil”, met daarop Diny’s antwoord: “Dat is het”. Diny Reitsema, 14 jaar, was nog net op tijd om haar idee ‘De Woelwaters’ in te dienen. Haar voorstel was de beste, ze kreeg een verzilverd lepeltje met daarin gegraveerd 22-6-1943.
Logo
Het blauw-gele logo is een aantal malen gewijzigd. Marcel Goedemans heeft zijn eigen ontwerp uit 1988 in 2001 aangepast. Marcel was trainer van wedstrijdzwemmen en recreatief zwemmen, instructeur van Zwemplan, meervoudig official bij de KNZB en een enorme rots in de branding voor de club. Hij overleed in 2003.
In 2012 is het logo gemoderniseerd door Koen Hoffmann. In het nieuwe logo zijn de sporten waterpolo en zwemmen goed herkenbaar.
Contributies
Van herfst tot lente was het water te koud, dan werd aan gymnastiek en volleybal gedaan. De Woelwaters zwommen een enkele keer in het overdekte zwembad in Zwolle. De eerste contributies bedroegen ƒ 1,00 voor de jeugdleden, en voor volwassenen ƒ 2,00 per jaar. Contributies werden thuis opgehaald door Dhr. Smit.
IJsselmeer / Veluwemeer
Het langeafstandszwemmen was in trek. Harderwijk organiseerde in 1946 al de Engelse zeemijl. De 2 kilometer wedstrijden werden gezwommen in het IJsselmeer / Veluwemeer, totdat de vervuiling te erg werd.
Na een waterpolowedstrijd kregen de spelers altijd soep om weer op temperatuur te komen. Seizoenen werden afgesloten met feestavonden, de ouders voerden dan toneelstukjes op.
Het zwembad
Zwembad De Sypel kreeg in 1959 echte wedstrijdafmetingen, in 1969 kwam er een binnenbadje bij. Elk jaar was er een prestatietocht gekleed zwemmen over vele afstanden tot aan 2000 meter toe. Bij de clubkampioenschappen hoorden familie-estafettes en veteranen tegen het damesteam. Trimzwemmen ontstond in het binnenbadje (1969), synchroonzwemmen kwam later (1988). Veel plezier beleefden de leden ook aan de nacht van Harderwijk, de zwemvierdaagse en het dauwtrappen.
Minder florissant
Een aantal maal was de vereniging meer dood dan levend. Na de periode 1948-1954 hielp oud-badmeester Wim Foppen de club uit het dal. Dhr. Jan Geeris werd toen voorzitter. Na de periode 1963-1967 gooide officier Henk Handgraaf het roer om. Hij bleef tot aan het 40-jarig jubileum in 1984, een kordaat voorzitter. Oorzaak van de minder florissante periodes was, ook in die tijd al, met te weinig menskracht de klus moeten klaren.
Niet leuk was de afscheiding van een groep waterpoloërs in 1994. De verstandhouding met de poloclub werd later weer bijzonder goed. Minder plezierig was toen ook de terugloop van leden.
De Drie Wellen
Het gemeentebad ‘De Drie Wellen’ bleek in 1977 een wondermiddel. Een buitenbad volgde, samen tegenwoordig Sport- en Aquacentrum ‘De Sypel’ geheten. Er kwam een ruime tribune met meer plaats voor publiek. Onze club kreeg kansen om grootse zwemfestijnen te organiseren. Het aantal eigen leden groeide in een mum van tijd van 120 naar wel 380. Waterpolo kreeg met dhr. Frans Geutjes een nieuwe impuls en ging scoren. Ook bij wedstrijd- en trimzwemmen was er progressie in aantallen en kwaliteit. In binnenwater kon men goed gedijen. De club liep zelfs uit naar ongeveer 600 leden. Veel vreugde was er tijdens het Koekstadtoernooi in Deventer en het Kersttoernooi in Venray. In 1980 kwam er weer dameswaterpolo, in 1984 het eerste Woelwaters’ toernooi. Zowel heren 1 als dames 1 groeiden uit tot bondsniveau, in 2001 opnieuw in die klasse.
Grootschalige evenementen
Nederlandse 2 kilometer zwemwedstrijden: 1956 – 1962 (?).
Nederlandse Kampioenschappen Zwemmen: 1981 en 1985.
Nederlandse Senioren Kampioenschappen Synchroonzwemmen: 1979, 1984, 1992, 1998. Nederlandse Kampioenschappen Masters Zwemmen: 1987.
Nieuwjaarsshows Synchroonzwemmen: 1984, 1998, 1991, 1997.
Harderwijk was in 1988 kandidaat voor de Europese Kampioenschappen Synchroonzwemmen.
Nederlandse Kampioenschappen Synchroonzwemmen: 2003
Nederlandse Jeugdkampioenschappen Synchroonzwemmen: 2005
Op ‘Derde Kerstdag’ werd voor de jeugd van Harderwijk het Mega Spetter Spektakel gehouden waarbij gedurende twee dagen steeds 500 kinderen in het bad speelden.
De Eerste Harderwijker Nieuwjaarsduik (2005) werd georganiseerd door De Woelwaters, vanaf het terrein, en met hulp van de kanovereniging. In 2006 werd dit evenement verplaatst naar de Boulevard voor een grootschaliger editie. Een aantal Woelwaterleden heeft de organisatie inmiddels ondergebracht in een aparte stichting die geheel los staat van de vereniging, maar wel de startmotor was van dit succesvolle evenement.
Clubblad
Een overdekt zwembad bracht veel leden in 1977/78 dus kwam er ook een echt clubblad. Voor het bedenken van een naam werd weer een prijsvraag uitgeschreven. Marijke Tromp (toen 13 jaar) bedacht de naam ‘Plons’. Het ontwerp werd wat bijgeschaafd tot ’t Plonsje. De communicatie via het clubblad werd op een gegeven moment vervangen door communiceren via een website.
Vanaf 2016 wordt er een nieuwsbrief per e-mail gestuurd om de leden op de hoogte te houden van ontwikkelingen binnen de vereniging en van acties en evenementen.