Nieuws

door Frans Meijer

Deze zwemtakrichting heeft bij De Woelwaters altijd wel bestaan, denk ik. In elk geval in De Drie Wellen uit 1977 en daarna tot op heden. Op de kant stonden in de jaren 80 en 90 als trimzwemtrainer: onder meer Dick van den Oudenaller, Ben Straatsma, Ger de Roos en later ook Johanna van Dongen. Maar ik ken ook nog namen met wie ik zelf in het trimwater heb gelegen.

Het gaat erom in het water met allerlei oefeningen – met of zonder zwemattributen – je conditie op te bouwen en/of te onderhouden. In de jaren 80 was de trimzwemafdeling wel 120 leden groot, verdeeld over diverse avonden voor telkens een uur badwater. Ze had de laagste contributie in een vernuftig systeem van oud-penningmeester Auke van der Veen: wie het meest trainde per week had de hoogste contributie bij waterpolo en zwemmen (met onderscheid in wedstrijd, recreatie, trimmen en kunstzwemmen).

In het jaar 2000 moesten we van de gemeente ruimte maken op de woensdagavond. Het badwater voor TZ werd omgebogen naar donderdagavond (een half bad), maandagavond en maandagmiddag. Ik ben toen zelf op de maandagmiddag gaan staan totdat ik in 2008 last kreeg van de longen. In die periode stonden Sytze Karssen,Ton Maljers en Annemarie Bunschoten op de andere uren. Heel blij was dit trio met de steun van coryfee Joke van der Meer, tot aan vandaag toe. Onze Sytze Karssen laat ik nu graag aan het woord:

“Mijn naam is Sytze Karssen, geboren in 1951.  Ik stam uit een echte Harderwijkse zwemfamilie. Mijn vader, geboren in het jaar 1916, zwom veel, ook fietste en voetbalde hij. Mijn moeder, geboren in 1919, begon op latere leeftijd te zwemmen. Ik heb drie oudere zusters: Ina, Pia en Annemarie. Wij alle vier begonnen op heel jonge leeftijd te zwemmen. Wij gingen naar het buitenzwembad de Sypel. Het bad was niet verwarmd en dus altijd koud. Aldaar hebben wij leren zwemmen en hebben wij onze zwemdiploma ’s gehaald. De wat oudere Harderwijkers herinneren zich vast nog wel de badmeesters Bruining en Foppen en de klusjesman Van Galen. Eerst kregen wij les in het zogenoemde Pierenbadje, daarna in het zogenoemde Anderhalf en het diepe. Een koude ijzeren haak hielden ze voor je zodat je deze vast kon pakken als het niet meer ging.

Vanaf mijn twaalfde jaar bevond ik mij in de zomer bijna dagelijks in het zwembad. Later ben ik op judoles gegaan (sportschool Iedema) en ben ik ook nog gaan voetballen (VVOG). In 1974 ben ik getrouwd met Sonja. Wij kregen vier kinderen: Miranda, Paul, Peter en Sander. Helaas is Paul overleden. Miranda is bij De Woelwaters op waterpolo gegaan en Peter en Sander zijn bij de vereniging op wedstrijdzwemmen gegaan. Zowel Peter als Sander hebben trainen gehad van Corrie van Gent. Doordat beide zonen aan wedstrijdzwemmen deden zijn mijn vrouw Sonja en ik jurylid geworden bij het wedstrijdzwemmen. Sander bleek een talentvolle zwemmer te zijn en daardoor kwam hij bij zwemclub DWK in Barneveld. Op jongere leeftijd werd hij al Nederlands kampioen.

Ikzelf ben toen gaan trimzwemmen en kreeg les van onder andere Ger de Roos. Omdat ik de lessen wat eentonig vond kreeg ik de gelegenheid om een eigen schema uit te voeren. Meerdere zwemmers en zwemsters gingen met mij meezwemmen. Uiteindelijk stond ik tweemaal in de week aan de kant van het bad om trainingen te geven. Dat was van ongeveer 2000 tot 2008. Ik werkte toen nog onregelmatige diensten. Annemarie Bunschoten kwam mij toen helpen. Doordat ik PTSS heb opgelopen door mijn werk was ik helaas genoodzaakt te stoppen met geven van trainingen. Aldus met een vriendelijke groet, Sytze Karssen.”

Op dit moment bestaat de trimafdeling uit:

• maandagmiddag     : 18 leden
• maandagavond       : 20 leden
• donderdagavond    : 25 leden.

De drie groepen staan onder aansturing van Annemarie Bunschoten (sedert 1998 trimzwemtrainster) en Marcel Celie op de maandagmiddag. Ze steunen elkaar onderling, of de support komt van Joke van der Meer. Tijdens de (lange) vakantie van Annemarie stond er altijd wel een geroutineerde trimzwemmer op de kant. Andere namen tussen 2008 en 2015 zijn: Ton Maljers en Gert Hoksbergen.

Spectaculair waren ook de Harderwijkse Zwemnachten met in de organisatie deels de Gemeente Harderwijk (badmeester Jan Lassche) en deels De Woelwaters (Ben Straatsma). Onze trimzwemafdeling deed mee, soms met meerdere teams (dames en heren): afwisselend uit de groep lag 1 persoon in het water van 19.00 tot 09.00 uur.

En als medio mei het buitenbad werd geopend, mochten Woelwaters’ leden als eerste het water in duiken. Op de kant stond altijd wel een fotograaf en kwam er een artikel in de plaatselijke kranten. Tot zover deze vogelvlucht.

In 1993 ben ik, Berend van Hamont, in Zeewolde komen wonen en kwam er al snel achter dat er ook een poloclub was. Helaas ging het daar niet zo goed mee en werd de samenwerking met De Woelwaters gezocht. Het resultaat daarvan was een vereniging met een uniek status, namelijk twee vestigingsplaatsen. 

Al vrij snel kwamen de dames erachter dat ik training kon geven en werd mij de vraag gesteld of ik hen wilde helpen om een keer uit het district te promoveren. Mijn eerste vraag was ‘Wat gaat er dan niet goed’, waarop Ingrid (toen nog Hogendorp) zei ‘de man-meer’.  Mijn vervolgvraag was of het in je eentje lukt om een doelpunt te maken. Dat ging ook weleens mis en toen beloofde ik om daarmee te beginnen. Bij de basis dus. Het eerste seizoen werden we 5e, het tweede seizoen 2e en in het derde seizoen waren we heer en meester en promoveerden we met een flinke voorsprong naar de tweede klasse Bond. Daar konden we het eerste seizoen bovenin meedraaien en werd ik gevraagd om in Amersfoort training te komen geven. Dat doe ik nog steeds. 

Ik kijk met veel plezier terug op mijn tijd bij De Woelwaters en hoop op 1 juni gezellig bij te kunnen praten.

De jubileumcommissie ging er snel op af, naar de Schippersmeen in Harderwijk. De daar wonende Boukje Vos wilde wel vertellen over haar belevenissen in haar jeugd bij De Woelwaters. Haar tweelingzus Sjoukje Vos, ook een oud-Woelwaters, werd ter plekke nog gebeld voor de aanvullingen.

De tweeling zag het levenslicht in 1951. Boukje ging later studeren in Zwolle en Froukje ging in opleiding bij het Boerhaave Ziekenhuis in de bossen van Harderwijk. Hun vader was in Groningen geboren en leerde hun moeder in Oost-Duitsland kennen. Gedurende de Tweede Wereldoorlog zijn ze naar Nederland gevlucht en moesten hier opnieuw trouwen. Er was nog een 13 jaar oudere zus Rosemarie in huis en nog een broer Joop die op jongere leeftijd is overleden. In tegenstelling tot de drie meiden, kreeg Joop het al koud als hij water zag. Geen waterrat dus.

Volgens Boukje moest je 8 à 9 jaar zijn alvorens je werd toegelaten tot zwemlessen. (In Oost-Duitsland mocht je erop als je 4 jaar was.) Dat moet dus voor Boukje en Froukje in het jaar 1959/1960 zijn geweest, in het ijskoude buitenbad van Joh Bruining waar nu de Badweg is. “We kregen les van mijn moeder en van de alleraardigste meneer Wim Foppen. Onze ouders – en zeker mijn moeder – vonden zwemmen gewoon een sociale sport, dus we moesten wel. We kwamen ook in het meidenteam van De Woelwaters terecht. Ik herinner me nog de namen van de andere tweeling: Hetty en Netty Karssen. De overige namen ben ik vergeten. We hebben vast en zeker tot 1967 aan waterpolo gedaan. Na die tijd zwommen we nog sporadisch, vlak bij ons ouderlijk huis in de 2^e Haven van Harderwijk.”

Boukje vervolgde in een razend tempo haar verhaal: “Sjoukje kon veel beter zwemmen dan ik. Ik was midvoor en werd het ‘dobbermannetje’ genoemd, overeenkomstig een dobber die bij het vissen ook alsmaar onder gaat. Ik wist de bal lang vast te houden en werd dan door de tegenpartij veelvuldig onderuit gehaald. Mijn zus kreeg als bijnaam ‘waterratje’ mee. Ik ben later keepster geworden en Sjoukje kwam toen midvoor te liggen. In die zeven jaar hadden we het uitstekend naar onze zin. We hadden welwedstrijden in de regio maar niet echt veel. We speelden zelfs in het zwembad in Amersfoort. Een cap met een nummer kreeg je van de vereniging. We hadden meerdere teams en we trainden op de woensdagen. Mijn laatste wedstrijd weet ik nog goed: ik had kramp in mijn ene been, maar moest van de coach toch nog maar even vol houden. Zo ook toen de kramp ook in mijn tweede been schoot. Kort daarop heb ik de waterpolowereld verlaten.”

Boukje deelde afrondend mede dat ze de draaiende toegangshekjes ook alsmaar voor de geest krijgt. Haar zus Froukje wordt gebeld. Die wist zich nog te herinneren dat ze onder geduwd werd, alleen maar benen zag boven haar en zowat verdronk. Met haar man was ze ook vriend van De Woelwaters’ oud-trainer Jos Farret Jentink die zo’n 10 jaar geleden zo noodlottig om het leven kwam en voor wie zo’n prachtige afscheidsdienst in het zwembad De Sypel werd gehouden. Boukje komt op 1 juni 2019 vast naar de feestavond t.g.v. 75 jaar De Woelwaters en wil graag iedereen weer ontmoeten. 

Frans Meijer.

We zitten aan de grote tafel in haar woonkamer, foto’s en enkele atrributen van De Woelwaters liggen uitgestald. Ja … we kennen elkaar al langer dan vandaag. Toen ik in 1982 op 37 jarige leeftijd toetrad tot vereniging was Ina Karssen al veel langer lid, toen een echte coryfee bij dames 1 waterpolo. We kijken ook het boekwerk van 40 jaar De Woelwaters door (1 juni 1984) en lopen langs haar foto’s in dit blad. Zelfs dochter Belinda prijkt in deze uitgave.

Na het aanhalen van de gezamenlijke oude koeien uit de sloot vervolgt Ina: “Ik kom uit een sportief gezin. Mijn vader voetbalde en schaatste ook, samen met mijn moeder – een Friezin – die op haar 40-ste nog met zwemles begon. Heel wonderbaarlijk. Alle kinderen Karssen gingen naar De Woelwaters, ook mijn zus Pia en Annemarie alsmede mijn broertje Sietse. Deze gezinsjongste is naast het zwemmen nog jarenlang trimzwemtrainer geweest, ik geloof op de donderdagavond. Mijn moeder heeft tot op late leeftijd hand- en spandiensten verricht voor de club. Mijn dochter Belinda ging ook op waterpolo en mijn zoon Rob is er een blauwe maandag lid geweest.”

Het begon allemaal vanuit de Prins Frederik Hendriklaan waar het gezin Karssen woonde, aan de andere kant van het spoor waar het oude zwembad De Sypel lag. Achter het huis lag ook de Graaf Ottolaan waar je kon schaatsen en bij VVOG kon voetballen. Ina hierover: “De Graaf Ottolaan was gelijk het einde van de wereld. Daar stond geen huis meer.” Ina ging zwemmen en behaalde haar voorbereidend zwemdiploma toen ze 7 jaar was. In die tijd had de Koninklijke Nederlandse Zwembond een zestal diploma, telkens met een zwaarder eisenpakket. Diploma 6 – het zwemvaardigheidsdiploma IV – sleepte Ina in 1960 in de wacht (ze was toen 15 jaar). Ina vervolgt: “Ik heb alle diploma’s nog bewaard en ook nog een eerste prijs diploma van De Woelwaters met een viertal handtekeningen. Op dit diploma staat dat de vereniging is opgericht op 1 juli in plaats van 1 juni 1944. Een foutje? Deze diploma’s sta ik graag aan de vereniging af. Mijn kinderen hebben daar straks ook geen belangstelling meer voor.”

Al vroeg in haar jeugd zwom Ina bijna dagelijk in De Sypel waar nu de huizen van de de Badweg staan. Ze zwom alleen in de zomermaanden. In de winters was het te koud voor een buitenbad. Pas in circa 1970 kwam daar ook een overdekt badje van Joh. Bruinink bij. Op iets latere leeftijd werd Ina lid van De Woelwaters, in elk geval was ze op 14-15 jarige leeftijd de jongste van het damesteam waterpolo. Dit heeft Ina tot diep in de 80-ere jaren vol gehouden. “Ik heb mijn eerste waterpolocap nog – je kon deze wisselend met blauw of wit op je hoofd zetten – en twee koortjes om hem vast te knopen onder je kin. Nee … een rode keeperscap heb ik nooit gedragen. Ik ken wel de eerste keepster uit die tijd: Elly Groen.

Ik ken ook de badmeester/trainer uit die tijd: Wim Foppen, een heel lieve man, maar die leeft niet meer. En ook herinner ik de wedstrijden buiten Harderwijk, die naar Nijkerk gingen gewoon op de fiets. Aan de landelijk bekende Woelwaters’ 2 kilometer in de Haven van Harderwijk aan het IJsselmeer heb ik twee keer mee gedaan. Bij die in 1958 was ik pas 13 jaar en werd ik 23-ste.”

“Ik was al in de 40 toen ik gestopt ben bij De Woelwaters. De tegenpartij begon eens bij een wedstrijd te roepen: ‘Hé oma dit …’ en ‘Hé oma dat …’ en toen was het ook met mij gedaan bij waterplo. Ik zwem nog steeds hoor: elke maandagavond en elke dinsdagmorgen in het huidige zwembad De Sypel, alleen niet meer bij De Woelwaters. Ik heb bij de vereniging een fijne tijd beleefd, en ook heel veel lol gehad. Ik kom graag naar het feest 75 jaar De Woelwaters. ”

Bijgaand enkele attributen uit de oude doos. Met dank aan mw. Ina Karssen voor het beschikbaar stellen.